S obzirom da smo se bavili poljoprivredom, ljeta su nam bila u znaku umora. Odrasli bi ranije odlazili u polja i vraćali se čim bi ugrijalo, odmorili se, pa predvečer, kad vrućina posustane, ponovo odlazili u polje na rad. Dok bi majka krpila moje šorceve, otac bi umoran i tek večerao ležao negdje u mraku s muholovkom u ruci. Pošto je u selu bilo puno krava i ovaca, muha je bilo na svakom koraku. Osim njih, muholovkom smo ubijali i komarce, ali samo u prostorijama gdje smo spavali. Kad svi pozaspu, majka bi uzimala muholovku i krećući se na prstima po postelji, propinjala se koliko je mogla i na bijelom zidu ubijala sitne tačke koje je samo ona vidjela. Osim muholovkom, protiv muha smo se borili i na još dva načina. Jedan je ona ljepljiva traka što bi je okačili o plafon da visi i na koju bi se muhe spuštale, zalijepile se i uginule. Drugi je važniji i za mene emotivniji, a to su one rese što se stavljaju na ulazna vrata.

Naseli ste na fantaziju jedne nacionalne države čiji je interes bio da vam proda tu iluziju; ali ta država je u međuvremenu promenila svoju prirodu, a vi ste ostali isti. Ne shvatate da transnacionalni kapitalizam ne mari za kulturu, boju kože ili jezik koji se govori u Rajskom vrtu sve dok ima iz koga da cedi profit. Njegova politička korektnost nije nimalo manja od budnosti uredništva Guardiana. On je besprekorno liberalan sistem i rado će videti Malezijce u Danskoj i Dance u Maleziji ako to odgovara njegovim ekonomskim ciljevima. Nijedan način proizvodnje nije bio u tolikoj meri slep za kulturu. Za razliku od nekih kojima vlada, on je uglavnom ravnodušan prema pitanjima identiteta, posebno nacionalnog ili etničkog, jer je identitet ludačka košulja koja ometa kretanje i prilagođavanje. Samo tinejdžeri se opsesivno bave pitanjem ko su i šta su. Više nema starosedelaca; sada su svi iseljenici.

Režiser Danis Tanović otvorio je Sarajevo film festival drugim ostvarenjem zaredom. Pre tri godine, to je obavio sa „Deset u pola“ (2021), dok je ovog avgusta predstavio „Nakon ljeta“. Prvi zaključak koji na osnovu toga možemo izvući jeste da je „slavni oskarovac“, oko čijih su se filmova otimali veliki festivali, sada malo smanjio ambicije i počeo da igra za regionalnu publiku, i to na domaćem terenu na kojem još uživa visok ugled. No, sličnosti između Tanovićeva dva poslednja filma zapravo sežu malo dublje od puke koincidencije ili igranja na očito, da se njima otvara „domaći“ mu SFF. Za početak, i prethodnik i njegov naslednik su filmovi koji spajaju romansu, komediju i (melo)dramu, uzdajući se pritom u lokalni (hm, lokalizovani?) humor mentalitetskog tipa oslonjen na neke od klišea. Shodno tome, oba filma zapravo igraju za širu regionalnu publiku željnu malo smeha, malo suza i malo sračunato iscimanih emocija.

U mnoštvu propovijedi održanih na svetkovinu Velike Gospe koje kruže internetskim svijetom, jedna od slušanijih je propovijed hercegovačkog franjevca fra Maria Knezovića koju je održao na misi uočnici u Gospinom svetištu u Rami. Duhovni influencer Knezović često se oglašava u javnosti kako bi tobože ovdašnje katolike i Hrvate upozoravao na zamke i stranputice iskvarenog modernog svijeta. U tematski nabacanoj, teološki neutemeljenoj i retorički izvještačenoj propovijedi, Knezović je posve banalizirao i vulgarizirao svetkovinu Velike Gospe. Vjernici su bili prisiljeni slušati pola sata bulažnjenja arogantnog, iritantnog i teološki neobrazovanog propovjednika. Propovijed fra Maria Knezovića relikt je prošlosti u kojoj su se mnogi svećenici s oltara iživljavali nad vjernicima i provodili nad njima duhovni teror.

"Vladama trećih zemalja pruža finansijske i logističke alate za obavljanje “prljavog posla” koji evropske vlasti ne bi mogle obaviti na vlastitom tlu. Tačnije, ne mogu ga više obavljati nakon poznate presude Evropskog suda za ljudska prava Hirsi Jamaa i ostali protiv Italije iz 2012. godine, koja se odnosi na izravno protjerivanje (migranata) od strane italijanske mornarice prema Libiji 2009. godine. Nakon zatvaranja ovog nasilnog poglavlja, EU se fokusirala na strategiju podsticanja trećih zemalja da rade ono što ona ne može činiti kod kuće", kaže u intervjuu Gianfranco Schiavone, stručnjak za pitanja migracija i jedan od autora publikacije “Zatvoreni unutra. Zatočenički kampovi u Evropi 21. vijeka” koja ima cilj odgovoriti na ključna pitanja kroz pomnu analizu evropskih politika vezanih za azil i imigraciju.

Kolektivna frustracija zapadnih centrista, koji su donedavno verovali da se njihova hegemonija ne može dovesti u pitanje, posledica je tri široko prihvaćena mita. Prvi mit je ideja da je centar političkog spektra po definiciji najveći protivnik krajnje desnice. Drugi mit je predstava o reprezentativnom uzorku, nekom mitskom „prosečnom glasaču“ koji odlučuje ishode izbora. Treći je uverenje da sankcije i trgovinske tarife mogu zaustaviti Kinu i Rusiju zbog njihove zavisnosti od zapadne tehnologije, kapitala i platnog sistema. Osim što su neosnovani, ovi mitovi uzrokuju pogubne zablude. Njihovo raskrinkavanje je nužan, ali nedovoljan korak na putu ka razumevanju sadašnjosti. Pođimo od mita o nepomirljivom sukobu centra i krajnje desnice i zapitajmo se sledeće...