Da li je posle Aušvica uopšte išta važno
po Adornu
Da li je posle Aušvica
važno ko će koga ostaviti
ili šta će sutra biti za doručak
u koju školu dati decu i
slične banalnosti zbog
kojih se prenemažemo
da li je posle Aušvica
uopšte išta važno
i da li imamo pravo na
minut spokoja a kamoli na
ljubavi godišnjice i povode
da li posle Aušvica
znači nešto imati kuću
urednu baštu ili poznavati vina
baviti se ikebanom i
učiti jezike
i da li je važno jel
postoji bog
jer ako postoji posle
Aušvica kao da je mrtav
i treba mu okrenuti
leđa kao što ih je on
okretao dok su vapili
da li posle Aušvica
učiti pacifizmu ili krvi
sladostrašću i gomili golotinje
pokazati bagere kojima
su ih raznosili
i da li posle Aušvica
brinuti hoćeš doživeti
duboku starost
to jest da li posle njega
uopšte imamo pravo na
duboku starost
da li posle Aušvica
ostati normalan i suvisao
čitati ili pisati misleći da radiš
nešto dostojno čoveka
disati čist vazduh posle
gasnih komora
a kamoli baciti odgrizak
jabuke za kojim su se oni
u čoporu bacali
da li posle Aušvica
voleti ili mrzeti
ili ostati ravnodušan
da li uopšte plakati za
nekim posle Aušvica
ući u vozove bez straha
ili žaliti se što putuješ
drugom klasom
posle prenatrpanih
stočnih vagona
i vreve
da li je posle Aušvica
važno ko si
postavljati pitanja
o smislu i koještarijama
i vredi li život više od dva
zlatna zuba na dlanu
za svako oko
i zub za zub
da li posle Aušvica hteti
u raj kad je posle njega i
pakao olakšanje
kao tražiti hleb
preko pogače
i misliti da si
ipak čovek
(....)
Lupiga.Com
FOTO: thebarbarianreview.wordpress.com
U logorima smrti, a posebno u Aušvicu, bila je nevjerovatna koncentracija još nevjerovatnijih likova, sadista pred kojima Fromova “Anatomija ljudske destruktivnosti” skoro da izgleda kao slikovnica, a jedan od izuma im je bio da iščačkaju zatvorenike koji znaju da sviraju neki instrument ili da pjevaju, pa bi njihove talente koristili pri svojim hirovima. Svakodnevno su ih tjerali da sviraju zatvorenicima koji idu na rad. Jedan od zadataka su bili i “koncerti” na koje bi dolazili nacisti, da se “odmore”, nakon “napornog rada” pri selekciji novopridošlih nesrećnika od kojih je većina uglavnom ubrzo završavala u gasnim komorama. Tako bi, “umorni”, upadali u baraku “orkestra” i tražili da im se svira i pjeva po željama. Dr Jozef (Josef) Mengele, “Doktor Sotona” kako su ga zvali zatvorenici, zbog njegovih zaprepašćujuće brutalnih eksperimenata nad logorašima, narcis u savršenoj uniformi, blještećih čizama i bijelih rukavica, “ljubitelj muzike”, Marija Mandel, zvana “Zvijer”, komandant ženskog logora i odgovorna samo komandantu cijelog logora, Rudolfu Hesu (Rudolph Höß), te spodoba kojoj je palo na pamet formiranje orkestra od logorašica, Irma Greze (Grese), “Hijena iz Aušvica”, miljenica Mandelove koja je na dolasku u Aušvic 1942. godine imala devetnaest godina, a tri više kad je pogubljena kao ratni zločinac, sve monstrum do monstruma, dolazili su u baraku kao u koncertnu dvoranu gdje je orkestar funkcionisao kao užasnuti džuboks. Ekstremna situacija, zločinci koji dolaze da slušaju muziku kao da nekoliko minuta prije toga nisu u smrt poslali na desetine staraca, žena, djece. Razgovaraju, razmjenjuju šale, komentarišu, a “orkestar” ne diše. Jer može da se izvođenje ne svidi ili prosto da nekom padne na pamet da ih se riješi. A onda… stepenicama koje vode pod zemlju, na “tuširanje” ciklonom B, pa u pepeo koji vjetar raznosi po logoru i okolini. Naravno, hirovi nacista nisu bili jedini način da se umre u logoru, bolesti, glad i isrcpljenost su svakodnevno odnosili živote onih koji više nisu imali snage.
Milijana Pavlović (odlomak)
-------
Nema ničeg zapanjujućeg u Adornoj konstataciji da poslije Aušvica, pisanje poezije jeste barbarstvo ; čovječanstvo je tada došlo do one točke prijeloma od koje nema dalje.
Jer :
Smrt je u zaboravu , a ne u faktu smrti
Čovjek je mrtav tek onda
kad ga se više niko ne sjeća.
(F. Alfirević)